COVID 19 Canlı Konseyinden İzlenimler

4 Nisan Salı günü saat 9.00-15.30 arasında gerçekleşen COVID-19 Bilim

Akademisi Canlı Konseyini Pediatri, Dahiliye, Enfeksiyon, KBB, Acil Tıp,

Halk Sağlığı Hekimleri ve Eczacılar olmak üzere 22.000 kişi izledi.

Doç. Dr. Fatma Nur Öz’ün koronavirüsün mikrobiyolojik özelliklerini anlattığı konuşmasının ardından Prof. Dr. Hasan Tezer gebelerde ve yenidoğanlarda COVID-19 klinik ve bulgularını anlattı. Gebelerde COVID tutulumu ve seyrinin genel popülasyona benzer olduğu, virüsün doğum sonrası anneyle temas sonrası yenidoğana geçtiği, vertikal geçişle anne karnındayken bebeğe geçişin çok söz konusu olmadığı ve bu konuda daha fazla kanıta ihtiyaç olduğu bilgisipaylaşıldı. Anne ve yenidoğan bebeklere Çin’de rutin akciğer tomografisinin çekildiği, aslında klinik bulguların çoğunlukla hafif seyrettiği ve tomografinin yan etkileri düşünülürse bu konunun tartışmalı olduğu, olguların vital bulgularla takip edilmesi gerektiği ve ağır olgulardaBT çekilmesinin daha uygun olduğu söylendi. Yenidoğanda kliniğin farklı seyredebildiği ateş, kusma, gastrointestinal semptomlar (ishal), sepsis, lenfopeni, lökositoz gibi bulgularınolabileceği anlatıldı. Çoğunlukla hafif seyreden bu gruba tedavi verilmediği, gerekirse destek tedavisi ve mayi verilmesi ve ağırlaşırsa antiviral olarak lopinavir/ritonavir (Kaletra)verildiği anlatıldı. En önemli mesaj emzirmeye devam edilmeli mesajıydı. Anne sütünde virüs bulunmadığı anneye anlatılmalı, anne emzirmeden önce ellerini güzelce yıkamalı ve emzirirken maske kullanmalıdır. Eğer bebeğe geçirmekten korktuğu için emzirmek istemezse sütünü sağmalıdır.

Daha sonra Prof. Dr. Ergin Çiftçi çocukluk çağında COVID-19 ve klinik bulgularını anlattı. Çocuklarda hastalığın %90 oranında asemptomatik veya hafif öksürük, ateş ve burun akıntısı gibi semptomlarla seyrettiğini, fakat bulaş zincirinde çocukların taşıyıcı ve bulaştırıcı olduklarını belirtti. Neden COVID-19 çocuklarda daha az görülüyor sorusu zayıf immün cevap, az seyahat, olası ACE reseptör ekspresyon farklılığı gibi mekanizmalarla cevaplanmaya çalışıldı. İlginç olan noktalardan bir tanesi COVID-19 pozitif çocukların virüsü daha uzun süre taşıdıkları, bulaştırdıkları ve her ne kadar oral-fekal bulaş kabul edilmese de virüsün çocuklarda gaita ile atıldığının bazı vakalarda gösterilmesiydi. Semptomatik olan çocuklarda ise testlerin sadece %70 oranında pozitif olduğu, buzlu cam tarzında akciğer tutulumunun %50 oranında ve lökosit sayılarının çoğunlukla normal olduğu belirtildi. Şiddetli seyreden çocuklarda CRP, LDH, IL-6 ve prokalsitonin yükselmesinin kötü prognozun ve eşlik eden

bakteriyel pnömoninin bir bulgusu olabileceğinden bahsedildi.

Prof. Dr. Rahmet Güner yetişkinlerde COVID-19 klinik semptomlarını, akciğer bulgularını, seyrini anlattı ve ülkelere göre yoğun bakım ünitelerine yatış ve ölüm oranlarını verdi. Özellikle Wuhan, diğer Çin şehirleri, Güney Kore ve İtalya’daki seyri karşılaştırdı. Doç. Dr. Gülay Korukluoğlu en önemli testin RT-PCR olduğunu, yüksek riskli sağlık çalışanlarında IgM serolojik testinin yapılabileceğini, hastalığı geçirmiş olanlarda da ise IgG bakılabileceğini anlattı.

Doç. Dr. F. Şebnem Erdinç Kişisel Koruyucu Ekipmanın giyinme ve soyunma kullanımlarını anlattı. Giyinirken ÖMGE (Önlük, Maske, Gözlük/Yüz siperi, eldiven), çıkarırken EGÖM (eldiven, gözlük/yüz siperi, önlük ve maske) sırasına uyulmalıdır. Soyunma esnasında her işlemden sonra alkol bazlı el antiseptiği ile dezenfeksiyon yapılmalıdır. Maskenin odadan çıktıktan sonra çıkartılması önemle belirtildi. Hasta odasına girildiğinde sadece muayene ve

tedavisi yapılacaksa tıbbi maskenin takılacağı, hastanın sekresyonları veya vücut çıkartılarının aerolizasyonuna neden olabilecek girişimler yapılacağında N95/FFP2 veya N99/FFP3 maske takılması gerektiği belirtildi. Tıbbi maskenin nemlendiği zaman değiştirilmesi gerektiği anlatıldı. Koruyucu maskelerin >0.3-1 mikron partikülleri filtre etmesi ve yüze hava geçirmeyecek şekilde oturması gereklidir. Son olarak da NEJM’de yayınlanan maskelerinCOVID-19 salgınında kullanımı konusunu çok güzel bir şekilde özetleyen bir yazıyı ‘’Universal Masking in Hospitals in the Covid-19 Era’’ paylaşarak konuşmasını bitirdi. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp2006372. Tartışmada N95’in sterilize edilip tekrar kullanılması konusunda gelen sorulara farklı yöntemlerle (açık havada bırakmak, dönüşümlü kullanma, ultraviyole, mikrodalga, etilenoksid vb) sterilize ettiğimizi düşündüğümüz maskelerin aslında ne kadar steril olduğunun bilinmediği, içindeki plastiği bazı durumlarda bozulup yüze oturmayabileceği tartışıldı ve mümkün olduğunca uzun süreli kullanılmaması gerektiği belirtildi.

Prof. Dr. Murat Duman COVID tanısı için nasıl örnek alınması gerektiğini anlattı. Nazofarenksten sürüntü örneği alınırken KKE giyilmeli, ayrı ve havalandırılabilir alanda veya özel kabinlerde alınmalı, U07.3 tanı kodu girilmeli ve ihbar formu doldurulmalıdır. NIV ventilasyon desteği ve endotrakeal entübasyonun nasıl yapılması gerektiği anlatıldı. COVID-19 şüpheli hasta takip algoritması verilerek, COVID-19 ilişkili dolaşım bozukluğu olan çocuklarda şokun tanımlanması ve tedavi ilkeleri ile hazırladıkları raporu paylaştı. http://cayd.org.tr/gorseller/files/protokoller/covid-19-sok-yonetimi.pdf

Prof. Dr. Ateş Kara COVID-19’da tedavi yaklaşımlarını anlattı. SARS-CoV-2’nin füzyon ve/veya girişini inhibe eden kullanılan veya potansiyel ajanlar içinde nötralizan antikorlar, rekombinan insan ACE2, Arbidol ve klorokin/hidroksiklorokin; SARS-CoV-2’nin replikasyonuna yönelik ilaçlarda Nükleotid analoglarından Remdesivir, Favipiravir, proteaz inhibitörlerinden Lopinavir/Ritonavir anlatıldı. Yapılan in-vitro deneylerde klorokinin hem giriş, hem giriş sonrası basamaklarda etkili olduğu ve hidroksiklorokinin klorokinden daha etkili olduğu gösterilmiştir. Marsilya çalışmasında günde 600 mg hidroksiklorokin 10 gün boyunca kullanıldığında virüs yükünün hızla şekilde azaldığı ve azitromisin ile kullanıldığında tedavi etkinliğinin daha da çok arttığı gösterilmiştir.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32205204?report=docsum&format=text Yurtdışında yapılan bir çalışmada kritik durumda olanlara (mekanik ventilasyona bağlı, antiviral ve steroid alan) nötralizan antikor içeren konvalesan plazma verildiğinde kliniklerinin düzeldiği ve çoğunun taburcu olduğu, diğerlerinin de stabil seyrettiği belirtildi.

Son olarak Sağlık Bakanlığındaki tedavi algoritmalarının tekrar üzerinden geçildi. Erişkin hastalarda komplike olmayan olası/kesin tanılı COVID-19 olgularda tedavide hidroksiklorokin tedavisi ve influenzadan şüphelenilirse ek olarak Oseltamivir, yatış endikasyonu olan hastalarda ek olarak azitromisin tedavisi, pnömonisi olması durumunda ek olarak Favipiravir, eğer gebe ise başta da belirttiğim gibi Lopinavir/ritonavir tedavisi önerildi. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/tedavi/COVID19_Eriskin_Hasta_Tedavisi_02042020.pdf

Çocuklarda tedavi verilmesi gerekirse ilk tercihin Oseltamivir, hidroksiklorokin, azitromisin olduğu, ilerleme durumunda Lopinavir/ritonavir tedavisi verilebileceği belirtildi. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/tedavi/COVID19-

_Cocuk_Hasta_Yonetimi_ve_Tedavisi.pdf

Toplantı gelen çok sayıda sorunun cevaplanmasından ardından sona erdi.

Düzenleyen: Dr. Banu Bozkurt